Nog even snel een mailtje beantwoorden, een afspraak voor morgen voorbereiden of werk dat is blijven liggen in het weekend oppakken: overwerken is ons niet vreemd. Een rapport van TNO bevestigt dit en laat zien dat we gemiddeld zo’n drie uur per week overwerken. Dat klinkt misschien niet zoveel, maar als we het optellen komen we jaarlijks toch aan zo’n (schrik niet) 20 miljard euro aan onbetaald overwerk. Wat zien werknemers, behalve een fles wijn en een blik ragout in hun kerstpakket, daar eigenlijk van terug? Alleen laten we ook eerlijk zijn, af en toe overwerken hoort er nu eenmaal een beetje bij, toch? Maar wat als overwerken structurele vormen aanneemt of zorgt voor stress- of gezondheidsklachten? En wat als ‘nee’ zeggen niet meer als een optie voelt? In deze 'zo-deal-je-met-blog' nemen we deze en meer vragen onder de loep en leggen we je uit hoe werknemers en werkgevers er samen voor kunnen zorgen dat overwerken binnen de perken blijft.
Laten we eerst de regeltjes er eens bij pakken, dan hebben we dat ook weer gehad. In de meeste gevallen kan een werkgever je niet verplichten om over te werken. In de wet staan namelijk geen duidelijke regels met betrekking tot overwerken. Op grond van redelijkheid mag een werkgever soms wel van je verwachten dat je overwerkt. Net als je omgekeerd mag verwachten dat je om persoonlijke redenen weleens een half uurtje eerder naar huis mag. Maar let op: in sommige CAO’s of bedrijfsreglementen staan specifieke regels opgenomen die je wel kunnen verplichten over te werken. Hier zit logischerwijs (en godzijdank) wel een grens aan die wordt bepaald door de Arbeidstijdenwet. Werk je structureel meer uren dan er op je contract staat, dan heb je in de regel recht op een aanpassing van je contract.
Het ene overwerken is het andere niet. Stel een collega vraagt om één minuut over vijf of je hem alsjeblieft eventjes kan helpen met een probleem, dan is het best onvriendelijk om nee-schuddend op je horloge te tikken en de benen te nemen. Bij een stukje teamwork (makes the dream work) hoort een ander helpen en soms een brandje blussen buiten werktijd. Maar wanneer overwerken de norm is binnen een bedrijf in plaats van de uitzondering, wordt het een ander verhaal. Bij deze vorm van structureel overwerken is de kans groter dat de werk-privébalans onder druk komt te staan en liggen stress- en burn-out klachten op de loer.
Vind je het lastig om ‘nee’ te zeggen tegen overwerk? Je bent niet de enige! Veel mensen ervaren schuldgevoelens als ze ‘nee’ zeggen tegen overwerk of ze zijn bang dat ze minder gewaardeerd worden op de werkvloer. Natuurlijk wil je als loyale werknemer je beste beentje voorzetten, maar dat betekent niet dat je geen grenzen mag stellen. Sterker nog, het stellen van grenzen is ontzettend belangrijk en getuigt van zelfrespect en persoonlijk leiderschap. Voel voor jezelf aan wanneer je de ruimte hebt om over te werken en geef duidelijk aan wanneer het niet lukt. Zo zorg je ervoor dat je niet ‘overwerkt’ raakt, respecteer je een gezonde werk-privébalans en blijf je met plezier naar je werk gaan. Op lange termijn is dat ook voor jouw baas de beste optie.
Wanneer de workload binnen een organisatie op een efficiënte en eerlijke manier verdeeld wordt, is overwerken vaak helemaal niet nodig. Het komt namelijk regelmatig voor dat de stapel werk op het bureau van de ene collega hoger is dan die van een andere collega. Om de workload op een goede manier te verdelen is communicatie – zoals wel vaker in het leven – de sleutel tot succes. Overleg hoe taken verdeeld worden, bespreek samen waar prioriteiten liggen en check regelmatig bij je collega’s of ze nog happy zijn.
Zou je dolgraag deze inzichten in de praktijk willen brengen, maar zit je met een klein probleem: je hebt nog geen werk? Dan is Newskool misschien wel wat voor jou! Als Newskooler werk jij fulltime bij toonaangevende bedrijven zoals Van Dorp, Gemeente Leiden en SURF en volg je in deeltijd een hbo- of wo-studie of begin je aan een nieuwe tweede studie. Door de combinatie van werken en leren, aangevuld met persoonlijke begeleiding en een professioneel ontwikkeltraject, geven we jouw carrière een vliegende start. Wat betreft overwerken? Een Talent Manager helpt je om jouw tijd slim in te delen, persoonlijk leiderschap te tonen en realistische doelen te stellen. Ook houden we zelf in de gaten of onze Newskoolers niet te veel overwerken bij klanten, want wij vinden de (mentale) gezondheid van onze medewerkers uiterst belangrijk!
